Dövlətin iqtisadi göstəricilərə və dünya valyuta bazarına təsir göstərə biləcəyi alətlər arasında müəyyən bir ölkənin mərkəzi banklarının faiz dərəcələri fərqlənir. Mərkəzi banklar faiz dərəcəsini və yenidən nəzərdən keçirilə biləcəyi müddətləri müstəqil olaraq müəyyənləşdirirlər.
Mərkəzi bankın faiz dərəcələri güclü iqtisadi göstəricidir və iqtisadiyyata təsirli təsir rıçaqıdır. Bu göstərici həm daxili, həm də xarici siyasətin idarə olunması üçün vacibdir. Dəyişməsi tələb olunan səviyyədə saxlanılmasına imkan verən məzənnəni təsir edir.
Yenidən maliyyələşdirmə dərəcəsi də deyilən Mərkəzi Bankın faiz dərəcəsi, ölkənin əsas bankının kommersiya bankları da daxil olmaqla digər kredit təşkilatlarına kredit verdiyi faizdir. Əsas faiz dərəcəsi iqtisadiyyat üçün bir göstəricidir, milli valyutanın dəyəri üçün bir göstəricidir.
Göstərilən faizin səviyyəsi ilk növbədə vəsaitə tələb və bazarda kreditlər və kredit kapitalı üçün təkliflərin sayı ilə müəyyən edilir. Bu göstəricinin ölçüsünə kredit riskləri, gözlənilən inflyasiya dərəcəsi, məzənnə dinamikası və vergilərin səviyyəsi də təsir göstərir. Faiz dərəcəsi mərkəzi bankın xüsusi komissiyası tərəfindən müəyyən edilir.
Mərkəzi bank, kommersiya banklarının yenidən maliyyələşdirilməsində iştirak edərək faiz dəyişikliyi yolu ilə inflyasiya və məzənnə də daxil olmaqla bir sıra iqtisadi göstəricilərə təsir göstərir. Faiz nə qədər yüksəkdirsə, bir kommersiya bankı tərəfindən alınan kredit o qədər bahalıdır və buna görə müştərilərə verilən kredit faizləri də o qədər yüksəkdir.
Yenidən maliyyələşdirmə dərəcəsi vergilərin hesablanmasında, haqların və vergilərin vaxtında ödənilməməsinə görə cərimələrin miqdarını təyin edərkən geniş istifadə olunur. Dövlət öhdəlikləri üzrə dərəcələr və əksər maliyyə alətlərinin gəlirlilik səviyyəsi birbaşa seçilmiş faiz dərəcəsindən asılıdır. Yenidən maliyyələşdirmə dərəcəsindəki dəyişiklik ölkənin daxili bazarında kapitalın artmasına və ya azalmasına səbəb ola bilər.
Mərkəzi bank iqtisadiyyatın istiləşməsinin qarşısını almaq üçün faiz dərəcələrini artırır. Bu fenomen real istehsalda artım olmadan malların qiymətlərində artım olduqda, başqa sözlə inflyasiya artdıqda müşahidə olunur. Yenidən maliyyələşdirmə dərəcəsini artırmağın digər bir səbəbi, milli valyutanın potensial investorlar üçün daha cəlbedici olmasına ehtiyacdır. Beləliklə, faiz artırmaq milli valyutanın dəyərini artırır və inflyasiya səviyyəsini aşağı salır.
Mərkəzi bankın faiz dərəcəsindəki artımın da bir mənfi tərəfi var, çünki eyni zamanda müəssisələrə verilən borc dərəcəsi yüksəlir, bu da kütləvi azalmalara səbəb olur, işsizliyin artmasına səbəb olur və dövriyyədəki pul kütləsini artırır.
Yenidən maliyyələşdirmə nisbətinin azalması ilə əks təsir müşahidə olunur: investorlar vəsaitləri başqa bir valyutaya köçürməyə çalışırlar, işsizlik azalır, aşağı borc dərəcələri mal və xidmətlərin real istehsalında artıma səbəb olur. İnflyasiya artmağa başlamasına baxmayaraq ümumi iş fəaliyyəti artmaqdadır.
Bazar iştirakçıları faiz dərəcələrinin formalaşdırılması mənasını və prosedurunu düzgün başa düşməlidir, həmçinin yenidən maliyyələşdirmə dərəcəsinin dəyişdirilməsi məsələlərinin həll olunduğu mərkəzi bank komissiyasının növbəti iclaslarının tarixlərini izləməlidirlər.
