Valyuta məzənnəsi həm gündəlik həyatı (malların və xidmətlərin qiymətlərini), həm də iş və siyasəti təsir edən müasir reallığın davamlı dəyişən bir parametridir. Valyuta məzənnəsi necə qurulur?
Təlimat
Addım 1
Yüz illər əvvəl, qiymətli metallardan (qızıl, gümüş) hazırlanmış sikkələr dövründə pulun ən vacib xüsusiyyətləri onların çəkisi və materialın təmizliyi idi. Müxtəlif ölkələr arasında ticarət edərkən əvvəlcə heç bir məzənnə yox idi - pullar ölçülür və lazım gələrsə doğranırdı.
Addım 2
Kağız pulların meydana çıxması ilə valyuta standartlarını qorumaq zərurəti yarandı. Pul "qızıl standart" a uyğun olaraq dəyişdirildi. Valyuta banka dərhal dövriyyəyə buraxıldıqdan sonra bunun üçün qızıl ödəyə biləcəyi qədər dəyər idi. İqtisadiyyatın və əhalinin ümumi rifahının böyüməsi ilə tək qızıl kifayət deyildi. Pul daha çox malla təmin olunmağa başladı.
Addım 3
Elektron pul və bank hesablarının arenaya gəlməsi, beynəlxalq iqtisadiyyatın inkişafı valyuta dalğalanmalarının artmağa başlamasına səbəb oldu. 1976-cı ildə 1 ABŞ dolları 10 Fransız frankına dəyişdirilmişdisə, on ildən sonra yalnız 6 dəyərində idi. Məzənnədə gündəlik dəyişikliklərə ehtiyac var idi.
Addım 4
İndi məzənnə hər saniyədə düzəldilir. Hərəkətləri Beynəlxalq Valyuta Fondu (BVF) və sərbəst bazar tərəfindən tənzimlənir. Xarici valyuta əməliyyatları, müxtəlif ölkələrin iqtisadiyyatları arasında vasitəçi rolunu oynayan beynəlxalq banklara böyük mənfəət gətirir.
Addım 5
Satıcı (Ask) və alıcı (Bid) üçün valyutanın dəyəri fərqlənir və fərqin özü də yayılma adlanır. Valyuta yalnız dövlət təminatından deyil, həm də siyasi, sosial proseslərdən, hərbi qarşıdurmaların yaranma ehtimalından təsirlənir. Bir valyuta nə qədər tez-tez alınırsa, onun pariteti o qədər yüksək olur (inam göstəricisi). Paritet yüksəldikcə valyutanın dəyəri də artır.
Addım 6
Sərbəst konvertasiya olunan valyuta (FCC) bazarda digər valyutalarda sərbəst dəyişən və BVF-nin etibarına sahib olan bir üstünlükə malikdir. Bu gün sərbəst valyutaya dollar, avro, yapon yenisi daxildir.
