Artan rəqabət və iqtisadiyyatda yaşanan böhran şəraitində səmərəli istehsal idarəçiliyi əsas vəzifəyə çevrilir. Bunu həll etmək üçün bir sıra amillərin təhlilinə əsaslanan vahid bir yanaşma inkişaf etdirmək lazımdır.
İstehsal səmərəliliyinin qiymətləndirilməsi meyarları
İstehsalın səmərəliliyi bir sıra meyarlara əsasən qiymətləndirilir. Təhlil zamanı kəmiyyət göstəricilərindən daha çox istifadə olunur. Onların dinamikasını izləmək istehsalın səmərəliliyinin azaldığını müəyyənləşdirməyə və bu problemi həll etmək üçün tədbirlər görməyə imkan verir.
Təhlil olunan əsas meyarlardan biri də müəssisənin resurslarından istifadənin səmərəliliyini əks etdirən gəlirlilikdir. Ümumiyyətlə, gəlirlilik gəlir (ümumi gəlir) ilə ümumi xərclər arasındakı əlaqəlidir. Xalis mənfəət (satışın satış gəlirliliyinə nisbəti), məhsuldarlıq (satılan məhsul sayının əmək xərclərinə nisbəti), habelə yenilik (istehsalın rəqabət qabiliyyətini və istehsal prosesində yeniliyin rolu).
Hər bir kriteriyanın prioriteti və xüsusi çəkisi müəssisənin növündən, bazardakı mövqeyindən, işçi heyətindən və s. Asılıdır. Müəssisə rəhbərliyinin vəzifəsi istehsalın səmərəliliyinin artmasında əsas amilləri müəyyən etməkdir.
Çox vaxt səmərəsiz istehsal probleminin həlli üç sahəyə - istehsal xərclərinin optimallaşdırılmasına, yeniliklərin istehsalata tətbiq edilməsinə və idarəetmə sisteminin dəyişdirilməsinə aiddir.
Maliyet optimallaşdırılması
Analizlər nəticəsində şirkətin gəlirlilik və istehsalın rentabelliyi baxımından aşağı rəqabətçi mövqe tutduğu ortaya çıxsa, birinci dərəcəli xərclər azaldılması üçün tədbirlərin hazırlanması olmalıdır. Bunlara, məsələn, tədarükçülərdən daha yaxşı kommersiya təklifləri axtararaq və ya istehsal prosesinin tərkib hissələrini və komponentlərini dəyişdirərək xammal xərclərini optimallaşdırmaq üçün addımlar daxil ola bilər.
Digər bir seçim isə artan istehsal sayəsində maliyyət strukturundakı sabit xərcləri (məsələn, kirayə haqqı, lojistik xərcləri) azaltmaqdır. Doğrudur, bu yalnız məhsullar üçün zəmanətli satış bazarları olduqda edilə bilər.
Nəhayət, üçüncü seçim ümumi sayını optimallaşdırmaqdır. Məsələn, bəzi xidmətlərin xaricə verilməsi yolu ilə. Bu metod maliyyə və iqtisadi böhran dövründə şirkətlər tərəfindən tez-tez istifadə olunurdu, mühasibat və hüquqi funksiyaları üçüncü tərəf podratçılara ötürürdü.
İstehsalın modernləşdirilməsi
Müasir şəraitdə yeniliklərdən istifadə şirkətin rəqabət qabiliyyətinin əsas amillərindən biridir. Axı onlar istehsal xərclərini azaltmağa və daha keyfiyyətli məhsullar təklif etməyə imkan verir.
Modernləşmə müasir proqram və ya yeni, daha səmərəli avadanlıq təqdim etməklə həyata keçirilə bilər. Beləliklə, proqram iş proseslərinin bir hissəsini avtomatlaşdıra bilər və ya işçilər arasında daxili rabitəni inkişaf etdirə bilər. Enerji mənbələrinin maya dəyərinin daim artması kontekstində istehsalın səmərəliliyinin artmasında mühüm amillərdən biri enerji qənaət edən qənaət texnologiyalarının tətbiqi ola bilər.
İdarəetmə sisteminin dəyişməsi
Digər məşhur metod inkişaf etmiş və yaxşı sübut olunmuş idarəetmə sistemlərinin istifadəsidir. Bunların arasında ən geniş yayılmışı ISO 9001 tələblərinə əsaslanan Keyfiyyət İdarəetmə Sistemi (KMS) modelidir. Təşkilatın fəaliyyətinin yaxşılaşdırılması və rəqabət qabiliyyətinin artırılması üçün hazırlanmışdır.
