Müəssisənin səmərəliliyi təhlil edilərkən əsas yerlərdən birini rentabellik tutur. Bütün xərclər ödənildikdə müəssisənin mənfəət əldə etdiyi maliyyə və maddi mənbələrdən belə istifadə olunur.
Təlimat
Addım 1
Bir müəssisənin gəlirliliyi təhlil edilərkən bir sıra əmsallar hesablanır. Buradakı ən vacib göstərici aktivlərin qaytarılmasıdır. Firmanın sərəncamında qalan mənfəətin orta aktiv dəyərinə bölünməsi kimi müəyyən edilir. Bu göstəricinin səviyyəsinə görə, müəssisənin hər bir rubldan əldə etdiyi mənfəəti mühasibə etmək olar.
Addım 2
Məhsulların gəlirliliyi və ya istehsal fəaliyyətinin gəlirliliyi, müəssisənin sərəncamında qalan qazancın satılan məhsulların ümumi dəyərinə nisbəti kimi müəyyən edilir. Xalis mənfəət əvəzinə bu göstərici hesablanarkən məhsul satışından əldə olunan mənfəətdən istifadə edilə bilər. Məhsulların gəlirliliyi, təşkilatın istehsal və satışa yatırılan xərclərin hər bir rublundan nə qədər qazanc əldə etdiyini göstərir. Bu göstərici həm bütövlükdə müəssisə üçün, həm də onun ayrı-ayrı bölmələri və ya məhsul növləri üçün hesablana bilər.
Addım 3
Kârlılığın digər bir göstəricisi satış gəliridir. Təşkilatın məhsul satışından əldə etdiyi mənfəətin satış gəlirlərinə nisbəti kimi hesablanır. Bu göstərici satışdan əldə olunan gəlirlərin həcmində mənfəətin payı barədə fikir verir. Satış gəlirliliyinə gəlir nisbəti də deyilir.
Addım 4
İnvestisiya gəlirliliyi səviyyəsi, müəyyən bir müəssisənin inkişafına qoyulmuş vəsaitlərdən istifadənin səmərəliliyini ifadə edir. Bu göstərici vergidən əvvəlki mənfəətin balans balansına cəmi qısamüddətli öhdəliklər nisbəti kimi hesablanır.
Addım 5
Kârlılığın təhlilində əhəmiyyətli bir yer kapital gəlirliyidir. Müəssisənin sərəncamında qalan mənfəət, öz kapitalının miqdarına bölünməklə müəyyən edilir. Bu göstəricini aktivlərin gəlirlilik səviyyəsi ilə müqayisə etsək, gəlirlilik səviyyəsini artırmaq üçün təşkilatın maliyyə rıçaqlarından (kreditlər və borclar) istifadə etməsinin effektivliyi barədə nəticə çıxarmaq olar.
