İstehsalat fabriki muzdlu işçilərin əl əməyinin üstünlük təşkil olunduğu və əmək bölgüsü sisteminin geniş tətbiq olunduğu böyük bir müəssisədir. İlk dəfə fabrikalar İtaliyada, XIV əsrdə, daha sonra Hollandiya, İngiltərə və Fransa kimi digər inkişaf etmiş ölkələrdə meydana çıxdı.
Təlimat
Addım 1
İlk fabriklər Florensiyada (parça və yun istehsalı), Venesiya və Cenova (gəmiqayırma), Toskana və Lombardiyada (mədən və mədənlər) yerləşmişdir. Bütün müəssisələrdə mağaza məhdudiyyəti yox idi və müəyyən qaydalara riayət etmək məcburiyyətində deyildi.
Addım 2
Fabriklər müxtəlif ixtisaslara sahib olan sənətkarların emalatxanalarının birləşməsi nəticəsində meydana gəldi. Bu, bir məhsulun bir yerdə istehsal olunmasına imkan verdi.
Addım 3
Dağınıq və mərkəzləşmiş müəssisələr var. Dağınıq fabriklər təşəbbüskar bir-birinin ardınca işlənməsi üçün sənətkarlarına xammal payladığı zaman təşkil olunur. Bu tip ən çox tekstil atölyeleri və dükan məhdudiyyətinin olmadığı yerlər üçün daha doğrudur. Bu cür firmaların işçiləri müəyyən bir əmlakı (kiçik bir torpaq sahəsi olan bir ev) olan, ancaq ailələrini təmin edə bilməyən və bu səbəbdən əlavə iş axtaran kasıb insanlar idi. Məsələn, bir işçi çiy yunu iplik halına gətirdi və onu bir istehsalçı qəbul etdi və başqa bir işçiyə verdi, o da öz növbəsində bu ipdən parça düzəldə bilərdi.
Addım 4
Mərkəzləşdirilmiş fabrikdə bütün işçilər xammalları bir otaqda emal edirlər. Bu tip müəssisələr texnoloji prosesin müxtəlif əməliyyatlar həyata keçirən çox sayda işçinin birgə əməyini tələb etdiyi yerlərdə yaygındır. Bu tip tekstil, mədənçıxarma, metallurgiya, poliqrafiya, kağız və şəkər sənayesi üçün tipik idi. Bu cür firmaların sahibləri varlı tacirlər və ya emalatxana ustaları idi. Belə böyük fabriklər birbaşa dövlət tərəfindən yaradılmışdır.
Addım 5
Bu istehsal növü 17 - 18-ci əsrlərdə Avropa üçün tipik idi. Müasir fabriklər fəaliyyətlərində ən son texnologiyalardan istifadə edir və əksər proseslər avtomatlaşdırılmışdır və işçiləri əhatə etmir.
